27S, que dison los partits sus l’occitan e sus Aran?
Dijòus, 17 de setembre de 2015, 03h00 Politica,Internacional
Gasconha / Val d'Aran > Val d'Aran
Eleccions en Catalonha e Aran: que dison los partits sus l’occitan e sus Aran?
2 comentaris
Lo 27 de setembre, Catalonha e Aran votaràn la composicion del Parlament de Catalonha. Mas çò que se convòca, dins l’encastre legal d’una eleccion autonomica, es de facto un plebiscit sus l’independéncia. Al delà de la campanha electorala, qu’es arribada quitament al president estatsunidenc Barack Obama, dins aqueste article volèm analisar çò que dison los diferents partits a prepaus de la lenga occitana e de la Val d’Aran.
Dos blòcs: òc o non
Lo plebiscit en forma d’eleccions a obligat totes los partits de se definir sus la creacion d’un estat independent catalan.
Lo blòc de l’“òc” es configurat per la coalicion nomenada “Amassa per l’Òc” (amb CDC, ÈRC, Democratas, Movement d’Esquèrra e Avancem, e que compta amb lo sosten de l’Assemblada Nacionala Catalana —ANC— e d’Òmnium Cultural) e per la candidatura de la CUP-Crida Constituenta.
Dins lo blòc del “non” i aurà las listas del PSC, del PP e de Ciutadans.
Amb una posicion indefinida e en tenent d’elements dels dos blòcs, i aurà Union Democratica e la coalicion nomenada “Catalonha Si Que Se Pòt” (qu’amassa Podemos e ICV-EUIA).
Amassa per l’Òc
La coalicion de CDC, ÈRC e las associacions independentistas fa una discreta mençon a l’occitan dins son programa, per rapòrt a la diversitat lingüistica. “Cal legiferar sus las diferentas oficialitats administrativas en establissent e en diferenciant los usatges administratius del castelhan, de la lenga de signes catalana e de l’occitan”.
CUP-Crida consituenta
La candidatura de la CUP-Crida constituenta, en mai d’èsser la sola qu’a publicat de tractes e d’afichas en occitan, reconeis “l’identitat del poble aranés”. Dins aquel sens, la CUP afirma qu’“Aran deu far son pròpri procès constituent per decidir la relacion amb la nòva republica catalana. La CUP-Crida constituenta sostendrà lo procès de decision populara e integrarà los araneses dins lo fuèlh de rota prepausat quand los araneses o auràn decidit”.
Al nivèl territorial, la CUP revendica los Païses Catalans “e Aran se los araneses o decidisson atal”.
Tocant la lenga oficiala, se definís “lo catalan e l’occitan lengas cooficialas de coesion sociala, dins una societat multilingüa que promòu lo plurilingüisme dels ciutadans”. E mai, aquel programa precisa que “lo catalan e l’occitan son las lengas pròprias e istoricas d’aqueles païses” e que devon èsser “las lengas comunas de las personas que convivèm dins aqueste territòri”.
Partit dels Socialistas de Catalonha
Lo programa del PSC (PSÒE) mençona dins son programa: “garentirem lo desplegament de la Lei de l’occitan, aranés en Aran”.
Catalonha Si Que Se Pòt
La coalicion qu’amassa Podemos e ICV-EUIA ditz dins son programa electoral que “cal trabalhar per garentir que lo catalan contunhe d’èsser la lenga pròpria e oficiala al costat de l’occitan de la Val d’Aran”. E mai, tanben precisan que cal “promòure l’ensenhament e l’usatge de l’occitan en Aran, en acòrdi amb la legislacion”.
Tocant Aran, lo programa de CSQSP ditz que cal “definir lo regim especial de la Val d’Aran” e desplegar la politica lingüistica que se’n dòte lo pòble aranés, en collaboracion amb lo Conselh General d’Aran”.
Union Democratica de Catalonha
UDC (l’èx-sòci de CDC dins l’anciana confederacion CIU), se presenta en aquesta eleccion amb un programa que definís “tres lengas oficialas” que son “lo catalan, l’aranés e lo castelhan”.
Dins aquel sens, lo programa d’Union Democratica ditz que promouràn “l’usatge, la difusion e la coneissença de la lenga occitana, nomenada aranés en Aran” segon çò qu’es definit dins la Lei de l’occitan. Tanben se parla de “promòure las relacions amb los territòris del domeni lingüistic occitan dins l’encastre de la lenga e dels produches culturals, en collaboracion amb lo Conselh General d’Aran”.
Partit Popular e Ciutadans
Dins los programas del Partit Popular e de Ciutadans, se fa pas cap de mençon a Aran nimai a la lenga occitana.