"Lo panorama actual dels ongreses en Eslovaquia", Michal Čukan
Michal Čukan
Dimècres, 1.8.2018 03h00
Lo panorama actual dels ongreses en Eslovaquia
Pas cap de comentari
La comunautat magiarofòna d’Eslovaquia constituís lo segond grop etnic mai grand de tot l´estat, just après la majoritat eslovaca
Etiquetas
čukan, eslovàquia
La comunautat magiarofòna d’Eslovaquia constituís lo segond grop etnic mai grand de tot l´estat, just après la majoritat eslovaca. Segon las donadas del darrièr recensament de l’an 2011, I aviá près de 480 000 ongreses que vivián en Eslovaquia dins un estat que ten amb mai de 5 400 000 d’abitants, es a dire una proporcion de mai de l’8,5% del total de la populacion. Es mai naut lo nombre dels magiarofòns natius dins l’estat, près de l’11% dels abitants eslovacs, çò que nos indica que I a una partida dels eslovacs o dels ròms que parlan coma primièra lenga l’ongrés. Coma cada minoritat, tanben los ongreses luchan contra l’assimilacion e lor nombre demesís. Encara que la minoritat ongresa en Romania siá mai nombrosa de tres còps, la comunautat magiarofòna constituís la mai granda proporcion de parlants sul total de la populacion locala fòra de la quita Ongria. Los ongreses eslovacs forman près del quart de tota la comunautat magiarofòna mondiala. Cossí que siá, representa pas un blòc unic, ja qu’ocupa un territòri que quasi còpia la frontièra eslovacoongresa. La qualitat de vida es fòrça diferenta per las comunautats que vivon près de la capitala Bratislava. Aquestas aprofièchan, d’un caire, la poténcia economica de la regionn, e d’autre caire patisson la migracion de la vila vèrs los pichons vilatjòts dins las províncias de Senec e de Dunajska Streda.
Mentre que la província de Dunajska Streda se tròba dins la regionn danubiana de Žitný Ostrov (tradusibla coma “Illa fertila”/”Illa de blat”) mai magiarofòna, ont lo percentage de la minoritat es majoritari al nivèl local, arribant a un 80%, la regionn de Senec ja experimentèt lo demesiment quitament dins sa capitala provinciala, ont lo nombre de magiarofòns arriba pas pus quitament al 20% de la populacion, çò que garentís lo regim bilingüe gràcias a las leis pròminoritats europèas. Las doas regions an una granda tradicion de convivéncia amb la rèsta d’Eslovaquia, coma las vilas de Galanta o Nove Zamky, d’autres centres de la minoritat ongresa, fòrtament ligadas amb las vilas eslovacofònas de Trnava e Nitra.
La vila de Komárno es considerada coma lo centre de la minoritat ongresa en Eslovaquia. Gràcias a la politica d’eslovaquizacion graduala, aquesta recebèt de milièrs de trabalhadors especializats per l’arsenal local o per l’administracion locala e frontalièra amb la vila vesina de Komarom, qu’es ni mai ni mens que la fraccion meridionala de la meteissa vila que demorèt del costat ongrés après la dissolucion del reialme ongrés dels Absborgs après la Primièra Guèrra Mondiala.
Cal remarcar que la ciutat de Komárno èra encara al sègle XVIII lo centre de la comunautat sèrba dins la region. Aquestes eslaus balcanics i migrèron durant l’epòca de guèrras contra los turcs ottomans e pauc a cha pauc s’assimilèron al sègle XIX. Fòrça ligada a Ongria es tanben la zòna a l’entorn de Štúrovo-Parkany, qu’èra abans un barri de l’ancian capitala ongresa Esztergom. Es curiós que lo nom eslovac actual Štúrovo provenga del nom del creator de la nacion modèrna eslovaca. I a fòrça localitats eslovacas que prenon lor nom actual de tota la generacion dels intellectuals eslovacs e del sufixe locatiu -ovo. Aquestas son Sládkovič-ovo, Hurban-ovo, Kollár-ovo, etc. Gaireben se tròban sul territòri sonatt Eslovaquia Meridionala, ont domina la Plana Danubiana (Podunajská Nížina) e la lenga ongresa.
Las autras regions son fòrça mai pauras, lo taus de caumatge es fòrça naut dins las regions mai meridionalas de l’Eslovaquia centrala e orientala qu’èran originàriament multilingüas abans l’an 1918: Tekov, Hont, Gemer, Abov e Zemplen. Es tanben considerable lo nombre de ròms magiarofòns, sustot dins la província de Rimavská Sobota.
Los dialèctes locals rebaton sovent las varietats parladas dins las regions adjacentas en Ongria. Lo grop subetnic mai notòri son los Palóci, descendents ja assimilats dels guerrièrs Polovtsi o Cumans que trobèron refugi al reialme d’Ongria al sègle XIII durant las guèrras contra los mongòls. Son fòrça fòrtas las influéncias de l’eslovac sus la lengua quotidiana de la minoritat ongresa. Un ret escolar dens ansin coma l’universitat magiarofòna a Komárno son entre los pilars de subrevivéncia d’aquelas comunautats unidas per una lengua tan diferenta de las autras lengas vesinas dins lo contèxt eslovac. E, de segur, la proximitat de la capitala ongresa, Budapest, la portada dels mèdias ongreses dins lo sud eslovac son los elements qu’ajudan a manténer una consciéncia plena de la magiaritat en Eslovaquia que resistís sustot a la campanha e cedís mai dins las localitats urbanas.
Dempuèi 2016 es pereu present al govèrn eslovac lo partit del lidèr de la minoritat eslovaca, Bela Bugár, lo Most-Híd (“Pont” en eslovac e ongrés respectivament). Aquela formacion politica representa sustot los votaires de las regions de populacion mixta o de las comunas pròchas de la capitala eslovaca. Se creèt a partir del partit de la coalicion ongresa que foguèt dins lo govèrn eslovac entre los ans 1998 e 2006. La rèsta d’aquel partit qu’aviá pas fach secession, jos la bagueta de Pál Csáky se radicalizèt e aprochèt de l’ideologia del primièr ministre ongrés, Viktor Orbán, mas intrèt pas pus al parlament dins las darrièras doas eleccions. La curiositat e un bon signe per l’avenidor es que pel primièr còp un govèrn compta a l’encòp de representants del Partit Nacional Eslovac e d’un partit que representa la minoritat ongresa. Las tensions dels ans 1990, quand nasquèt l’estat eslovac independent e que lo nacionalisme eslovac èra tras que fòrt, amb un accent antiongrés, semblan de s’afeblir, escrivent un melhor capítol per las relacions eslovacoongresas.
https://opinion.jornalet.com/michal-cukan/blog/lo-panorama-actual-dels-ongreses-en-eslovaquia